خانم شهناز ماهری هنرمند قوم ترکمن ساکن شهرستان گالیکش در زمینه بافندگی مشغول فعالیت است و از این طریق کسب درآمد می‌کند.

 

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری نیمروزی گلستان ؛ خانم شهناز ماهری هنرمند قوم ترکمن ساکن شهرستان گالیکش در زمینه بافندگی مشغول فعالیت است و از این طریق کسب درآمد می‌کند. در این زمینه گفتگویی داشتیم با این هنرمند پر استعداد شرق گلستان که ماحصل آن را می‌توانید در ادامه بخوانید:

 سلام خانم ماهری، ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید، لطفاً با یک بیوگرافی مختصر خودتان را معرفی کنید؟

 بنام خدا عرض سلام و ادب خدمت شما و تمام مخاطبین پایگاه خبری نیمروز گلستان ، شهناز ماهری متولد سال ۱۳۵۴ روستای قزلجه آق امام ساکن شهرستان گالیکش دارای مدرک تحصیلی دیپلم در رشته انسانی می باشم که درحال حاضر مشغول کار قلاب ‌بافی و بافندگی هستم.

 لطفاً چند نمونه از جاذبه‌های گردشگری شهرستان گالیکش را نام ببرید ؟

بنظرم گالیکش جاهای دیدنی بسیاری دارد بعنوان مثال پارک ملی گلستان، آبشار لوه، طبیعت چشم‌نواز، اقامتگاه‌های بوم‌گردی ، آبشارها خروشان و چشمه‌های جوشان بسیاری در این منطقه وجود دارد که هر ساله میزبان گردشگران و مسافران می‌باشد.

در مورد صنایع دستی قوم ترکمن کمی توضیح دهید ؟

اقوام مختلف استان گلستان که هر یک فرهنگ آداب و رسوم و صنایع دستی خاص خود را دارند ابداع ‌کننده و ادامه دهنده حیات بسیاری از صنایع دستی منطقه و کشورهستند .تعدادی از صنایع دستی تولید شده توسط قوم ترکمن شامل قالی ترکمنی ، پشتی ، گلیم ، نمد مالی، ابریشم‌بافی، دوزی بافی ،زیورآلات ترکمن ، لباس محلی ترکمن ، سوزن‌دوزی ترکمن، توبره ، پلاس ترکمن ، صنایع چوبی می باشد.قالی‌بافی در بین زنان ترکمن رایج است ، زنان و دختران ترکمن از روزگاران بسیار کهن به قالی‌بافی اشتغال داشته و این هنر را از نسلی به نسل دیگر انتقال داده‌اند و یکی از عمده‌ترین راه‌های معیشت در بین ترکمنان قالی‌بافی بوده است. ترکمن‌ها پشتی را قارچین می‌گویند و به صورت کیسه می‌دوزند و داخل آن را با مواد نیمه نرم مثل مقوا یا کارتون پر می‌کنند و به عنوان تکیه ‌گاه در هنگام نشستن مورد استفاده قرار می دهند.

در مورد البسه محلی بانوان ترکمن توضیح دهید؟

اقوام ترکمن از آن دسته از اقوام ایرانی است که همچنان بر آداب و رسوم خود پای‌بند بوده و تبلیغات و ورود پارچه و لباس‌های وارداتی خللی در لباس این مردمان ایجاد نکرده است. این مردمان لباس‌های خاص خود را با همه اجزای آن که شامل کلاه ، پیراهن ، جلیقه ، کت ، شلوار و کفش می باشد تهیه کرده و با نقوش خاص خود مزین ساخته آن را می‌پوشند و به آن افتخار می‌کنند.اگرچه پوشاک ترکمن‌ها با پوشاک سنتی اقوام دیگر آسیای میانه ازجمله قزاق‌ها  ، تاجیک‌ها و ازبک‌ها شباهت‌هایی دارد ویژگی‌های شاخص و متمایز خود را نیز حفظ کرده است. استفاده از پیراهن‌های بلند ، چارقد (روسری بزرگ از جنس پشمی با ضخامت‌های مختلف متناسب فصول مختلف ) و اآنقی نیز بسیار رایج است. طوایف مختلف ترکمن پوشش و سنن خاص خود را دارا هستند با این حال بخش مشترک لباس سنتی زنان ترکمن در همه طوایف پیراهن ، قبا ، شلوار و چارقد است. کو این‌ که پیراهنی چهار فصل است که شکلی بسیار ساده دارد و با یقه گرد و چاکی مشخص می شود. "دون قوی" قبای زنان ترکمن در هر سن و سالی روپوش آستین ‌دار جلو باز و گشادی است که پشت یک تخت دارد و روی پیراهن پوشیده می‌شود دون های عروسی موسوم به "قرمزی دون" فقط از پارچه‌های سرخ رنگ که در خانه بافته می شود تهیه می شود جنس پارچه این لباس به بضاعت افراد بستگی دارد. "بالاق" شلوار زنان و دختران ترکمن درگذشته در زیر پیراهن شلوارهای لیفه زیبایی می‌پوشیدند که میان ساقی گشاده داشت و در ناحیه ساق جمع و تنگ می‌شد و در لبه پایین به عرض ۳ تا ۱۰ سانتی‌متر سوزن‌دوزی می‌شد. معمولاً بالاق هایی که سوزن‌دوزی دم پای آن پهن‌تر است در مراسمات و جشن استفاده می‌شود و بالاق هایی که سوزن‌دوزی دم پای آن‌ها باریک‌تر است در منازل و در اماکن عمومی استفاده می شود."آن نقی" کلاهی است که خانم‌ها بعد از ازدواج در زیر "چارقد" خود قرار می‌دهند تا بدین وسیله دختر و زن از یکدیگر تشخیص داده شوند . زیورآلات ترکمن بیشتر از جنس نقره و برنج است .

در مورد نقوش سوزن دوزی ترکمن و نقوش آن توضیح دهید ؟

سوزن‌دوزی توسط زنان و دختران ترکمن انجام می شود آنان با دقت و ظرافت با نخ‌های رنگین بر روی عرق‌چین و مچ شلوار دور یقه و سر دست پیراهن زنانه را سوزن‌دوزی کرده نقش‌های زیبایی در رنگ‌های مختلف خلق می کنند که هر کدام اسم خاصی دارد. نقوش سوزن‌دوزی ترکمن را می‌توان بر اساس شکل ظاهر و عناصری که از آن الهام گرفته شده است در گروه های گوناگون دسته‌بندی کرد جانوران ، عناصر طبیعت ، محیط پیرامون ، عقاید و باورها ، ابزار کار ، ادوات جنگی و غیره می‌باشد. رنگ‌های به‌کاررفته در پوشاک و سوزن‌دوزی ترکمن ها به طور عمده رنگ‌های گرم و بیشتر طیف رنگ قرمز است.

تعدادی از  آداب و رسوم قوم ترکمن را نام ببرید؟

عید قربان ،عید فطر ، ذکر خنجر ، کشتی گورش ، آق قاش ، عاشر آی نوروز ، آی ترک ، مولودی خوانی،  دعای سفره ، صدقه دادن و ...

چطور به بافندگی علاقه‌مند شدید؟ 

از دوران دبیرستان طرح کار داشتیم و از همان دوران به کار بافندگی و قلاب‌بافی علاقمند شدم و از همان زمان مشغول بافندگی هستم.

بیشتر چه چیزهایی درست می‌کنید ؟

همه چیز درست می کنم از لباس گرفته تا کیف و کفش پاپوش و ...

در کنار قلاب‌بافی به چه کار دیگری نیز مشغول هستید ؟

خیاطی ، گل‌دوزی، سوزن‌دوزی و قبلاً نمدمالی و قالی‌بافی هم انجام می‌دادم.

مراحل کار شما در بافندگی از طرح اولیه تا اتمام کار چگونه است؟ 

معمولاً طراحی به سلیقه مشتری بستگی دارد و مشتری تصویری از محصول مورد نظر خود را برای من ارسال می‌کند و از روی عکس می توانم آن طرح را انجام دهم و کار بافندگی را به‌صورت ذهنی انجام می دهم. اما در سوزن ‌دوزی معمولاً اول نقش را روی پارچه پیاده می‌کنیم بعد در زمان مناسب کار را انجام می‌دهیم.

هدف شما از فعالیت در این حرفه‌ها چیست ؟

واقعاً به کار هنری علاقه دارم و نمی‌خواهم بیکار بنشینم.

آیا از این راه درآمد کسب می‌کنید؟

تا حدودی بله ة ولی در حدی نیست که بتوان یک زندگی را با آن مدیریت کرد. 

روزی چند ساعت فعالیت دارید و چگونه با کارتان ارتباط برقرار می‌کنید؟

با توجه به اینکه خانه‌ دار هستم زیاد فرصت ندارم ، برای این کارها معمولاً در روز ۲ الی ۳ ساعت در طول شبانه روز به صورت پاره‌وقت مشغول این کارها هستم . معمولاً شب‌ها مشغول بافندگی هستم و این کار به من آرامش می‌دهد .در هنگام کار معمولاً قرآن می‌خوانم یا قرآن گوش می دهم.

این هنر های چه تاثیری در زندگی شما داشته است؟

در میان مسائل و مشکلات روزمره زندگی این هنر ها به من آرامش می دهد، از لحاظ اقتصادی هم بد نیست اگر بتوانم کلاً سفارش‌ها را هم را قبول و انجام دهم. ولی متأسفانه تنهایی نمی‌توانم چند شاگرد دارم و با کمک آن‌ها می‌توانم انجام دهم از طرفی لوازم و مواد اولیه گران شده است و مثل قبل نمی‌توانیم فعالیت داشته باشیم.

مشوق و پشتیبان شما در این هنر چه کسی بوده است؟

 مشوق اصلی من در ابتدا مادرم بوده و زمانی که از مدرسه می‌آمدم همیشه دوست داشت که من مشغول کار هنری باشم سعی می‌کرد همیشه در کنارش که کار بافت فرش انجام می‌داد بنشینم و ببافم . در کنار بافت فرش به کارهای هنری دیگر علاقه‌مند شدم و کم‌کم جلو رفتم. بعد از ازدواج نیز همسرم مشوق من بود وقتی می‌دید که من با آن کار آرامش پیدا می‌کنم مرا تشویق و حمایت می‌کرد.

به نظر شما یک محصول ممتاز بافتنی چه ویژگی باید داشته باشد؟

 الان بسیاری از خانم‌ها مشغول بافندگی هستند باید مورد رضایت مشتری قرار بگیرد و رضایت مشتری را جلب کند از هر لحاظ نوع بافت رنگ‌بندی و نقوشی که روی آن پیاده می‌کنیم باید کیفیت داشته باشد .خلاقیت و قیمت مناسب هم در کار بافندگی نقش مهمی دارد و در رنگ‌بندی کار باید سلیقه به خرج داد.

 آیا مد روز را در کارتان در نظر می‌گیرید؟

 بله ، چون سلیقه مشتری بسیار مهم است او می توانم کار سنتی و مدرن را انجام دهم.

از آنجا که دغدغه بسیاری از هنرمندان مواد اولیه است نظر شما چیست؟

 اگر بخواهم کیف و کفش ببافم بسیار مشتری دارم ولی مواد اولیه کارم این‌جا پیدا نمی‌شود و باید از شهرستان‌های مشهد و یا کرج تهیه کنم و باید هزینه پست بدهم و اگر بخواهم به مشتری بفروشم واقعاً مقرون به صرفه نیست چون قیمت آن بالا می‌رود و مشتری قدرت خرید آن را ندارد.

 آیا تاکنون زمینه آموزش و اشتغال افراد را ایجاد کرده‌اید؟

 بله، قبلاً به صورت حضوری در دفتر انجمن زنان با مدیریت لیلا خسروی یکی از بانوان پرتلاش گالیکش فعالیت داشتیم که الان به خاطر شرایط کرونایی موقتاً تعطیل کردیم و باتوجه به اینکه عضو این دفتر هستیم به صورت مجازی آموزش با قیمت کمتر می دهیم و خانم‌هایی که واقعاً علاقه دارند می‌توانند به صورت مجازی آموزش ببیند.

 آیا تاکنون در جشنواره یا نمایشگاه شرکت کردید ؟ استقبال مردم چگونه بوده است؟

 بله جشنواره‌ها و نمایشگاه‌هایی که در سطح شهرستان برگزار شد بسیار شرکت کرده‌ام در شهرستان گالیکش به آن صورت استقبال نکردند اما در شهرهای خارج از استان استقبال مردم بهتر است بخصوص کارهای سوزن‌دوزی ترکمنی.

آیا برای فروش محصولات خود تبلیغات داشته چقدر تبلیغات مؤثر بوده است؟

اکثراً تبلیغات ما در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد و از این طریق سفارش دریافت می کنم و محصولات خود را به فروش می رسانم.

 در زمینه بافندگی رقابت را چگونه می‌بینید؟

 دوست دارم همه قیمت‌ها و کیفیت‌های یکسان داشته باشند. با اکثر همکاران ارتباط دارم بعضی هستند که کیفیت کارشان پایین است و به قیمت بالایی می دهند و بالعکس. رقابت به کیفیت کار و قیمت کمک می کند دوستانی را سراغ دارم که کیفیت کارشان بسیار بالاست اما از روی مجبوری محصولات خود را به قیمت پایین به فروش می‌رسانند .در زمینه سفارش دوست دارم هر کدام قسمتی از کار را برعهده بگیرند و با همدیگر همکاری کنند. دوست دارم وقتی مشتری کارم را می بیند اگر عیب و ایرادی دارد مستقیم به من بگویند تا ایرادات کاری‌ام گرفته شود . دوست دارم در مورد کیفیت و کمیت کار اظهارنظر کنند .دوست دارم رقابت سالم و به‌دور از تخریب باشد رقابت باعث کیفیت کار می‌شود . تصمیم گیرنده واقعی مشتری است همکاران به یکدیگر حسادت نکنند و قدرت نقدپذیری و آستانه صبر و تحمل خود را بالا ببرند.

 برای آینده هنری خودتان چه برنامه‌ای در نظر دارید؟

 دوست دارم فعالیت بافندگی خود را گسترش دهم بافت‌های زیادی انجام دهم و نمایشگاه بزرگی بزنم و زمینه اشتغالزایی افراد مختلف را ایجاد کنم. 

حضور بانوان در عرصه صنایع دستی ایران را چگونه می‌بینید؟ چطور می‌شود از این ظرفیت بیشتر استفاده کرد؟

بانوان نیاز به حمایت از جانب مسئولین دارند خانم‌های هنرمند زیادی این‌جا هستند و به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانند فعالیت هنری داشته باشند .

چه عواملی باعث کم‌رنگ شدن صنایع دستی در جامعه شده است؟

تورم ، فشار های اقتصادی ، عدم حمایت از هنرمندان ، تامین مواد اولیه و فروش محصولات و واردات بی رویه محصولاتی  که مشابه داخلی دارند. 

 چه توصیه‌ای به خانم‌های ایرانی دارید ؟

 خودشان را باور کنند  برای آرامش به دنبال هنر بروند و از طریق فعالیت‌های هنری به اقتصاد خانواده کمک کنند با مشورت و برنامه‌ریزی جلو بروند تا به موفقیت دست پیدا کنند. 

چه انتظار یا گلایه‌ای از مسئولین دارید؟

 به هنرمندان اهمیت دهند ، از آن‌ها حمایت کنند وبه قول‌ها و وعده‌های خود عمل کنند. قرار بود به ما بازارچه‌ای تحویل دهند اما حالا که چندین سال است که مانده  و خبری نیست.

در پایان اگر صحبتی مانده مطرح کنید؟ 

 خانواده های ایرانی می توانند برای تزیین منازل خود از صنایع دستی و تولیدات بانوان توانمند و هنرمندان این عرصه استفاده کنند تا شاهد حمایت از هنرمندان و تحقق شعار جهش تولید و حمایت از کالای ایرانی باشیم و اقتصاد کشور بهبود پیدا کند و نیازی به واردات محصولات بی رویه نباشیم. از رسانه‌ها درخواست داریم افراد مستعد را به جامعه معرفی کنند و در رسانه هنرهای سنتی و صنایع دستی آموزش دهند .در برخی روستاها هنرمندان مستعدی داریم ولی متأسفانه دیده نمی‌شوند که مدیران روستایی در این زمینه باید اقداماتی صورت دهند .خانواده‌های ایرانی برای حفظ اصالت خود لباس محلی استفاده کنند .مردم فریب به برندهای خارجی را نخورند در کشورمان محصولات باکیفیت تولید می‌شود اما به آن‌ها توجهی نمی‌شود متأسفانه شاهد هستیم مردم دچار یک باور غلط شده‌اند که کالای ایرانی کیفیت پایین دارد و باید فرهنگ‌سازی صورت بگیرد تا این نگرش منفی تغییر پیدا کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 انتهای پیام/

خبرنگار و انتشار دهنده:رحمت الله گلستانی 

ارسال این مطلب به دوستان
انتخاب محتوای ارسالی: عنوان مطلب خلاصه مطلب
نام شما: آدرس ایمیل: