شهروند فردا
آیینهای اقوام گلستان در گرامیداشت عید قربان

به گزارش شهروند فردا، استان گلستان بهدلیل تنوع قومی و حضور اقوامی همچون ترکمن، قزلباش، قزاق، بلوچ، آذری، کرد، سیستانی و شاهرودی، گنجینهای از فرهنگ و سنتهای گوناگون بهشمار میرود؛ آداب و رسومی که ریشه در باورها و پیشینه تاریخی هر یک از این اقوام دارد.
نذر و قربانی، روز کُر، قوقون، آیین قربانشور، حنابندان، بازی چاتمه و تهیه حلوا برنجی از جمله مراسمی است که در میان اقوام ساکن گلستان در روز عید قربان برگزار میشود.
قربانشور و چاتمهبازی در میان ترکمنها
مریم یوشنی، یکی از بانوان ترکمن استان، میگوید: عید قربان، بزرگترین مناسبت دینی و ملی در فرهنگ ترکمنهاست. آنها از هفتهها پیش برای این روز تدارک میبینند.
او توضیح داد که خرید شتر، گاو یا گوسفند برای ذبح در این روز، نخستین مرحله از آمادگی برای عید است. پس از آن، خانهتکانی بهعنوان گام بعدی آغاز میشود که زنان و دختران با شستن فرشها، حیاط، در و دیوار و وسایل منزل به استقبال این مناسبت میروند.
این فعال فرهنگی ادامه داد: دو روز مانده به عید را ترکمنها «روز کُر» مینامند؛ زمانی برای اتمام کارهای نظافتی و نونوار کردن خانهها. همچنین، یک روز پیش از عید، که با عنوان «قوقون» شناخته میشود، زنان شیرینی و نانهای سنتی مانند بیشمه و چاپاتی تهیه کرده و آنها را بهعنوان تبرک در میان همسایهها تقسیم میکنند.
یوشنی با اشاره به آیین «قربانشور» گفت: در صبح روز عید، ترکمنها ابتدا غسل میکنند و دو رکعت نماز به نیت پاکی جسم و جان میخوانند. سپس لباس نو یا محلی بر تن کرده و پیش از طلوع آفتاب، قربانی خود را ذبح کرده و بخشی از گوشت آن را به نیازمندان میبخشند.
او افزود: در سه روز عید، سفره مهمانیها برپاست و اعضای خانوادهها برای دید و بازدید نزد یکدیگر میروند. همچنین در بسیاری از خانهها، تاب بزرگی به نام «چاتمه» نصب میشود تا کودکان و مهمانان از آن لذت ببرند.
«مزنین عید» در فرهنگ بلوچها
انسیه رخشانی، بانویی از قوم بلوچ، بیان کرد که زنان و دختران در تدارک مراسم عید قربان، نقش پررنگی دارند. آنها از مدتها پیش، با سوزندوزیهای دستدوز لباسهای محلی برای این روز آماده میشوند.
رخشانی ادامه داد: تهیه کلوچههای سنتی پیش از عید یکی دیگر از آداب این قوم است. بلوچها عید قربان را «مزنین عید» یا همان عید بزرگ مینامند و در سه روز این مناسبت، به دیدار بزرگان، ریشسفیدان و سران طوایف میروند.
او افزود: حنابندان، صله رحم و دید و بازدید، از جمله رسوم برجسته قوم بلوچ در این ایام است. پس از اقامه نماز عید و انجام قربانی، مقداری از خون حیوان قربانی را بر پیشانی خود میمالند و بخشی از گوشت آن را میان هفت خانواده نیازمند تقسیم میکنند.
سفره عید و غذای «قورداق» در بین قزاقها
خدیجه توبش، بانویی از قوم قزاق، در توصیف آیینهای عید قربان در میان قزاقها گفت: یکی از رسوم اصیل این قوم، زیارت اهل قبور پیش یا پس از عید و توزیع نان محلی «ایس نان» به نیت خیرات برای درگذشتگان است.
او ادامه داد: پوشیدن لباس نو و پذیرایی از مهمانان با آجیل، شیرینی، میوه و شکلات در روز عید یکی دیگر از سنتهای مهم این قوم است. همچنین، پس از اقامه نماز عید، اعضای خانواده با هم به دیدار بزرگان فامیل میروند، چرا که این کار را موجب افزایش شادی و برکت زندگی میدانند.
توبش افزود: قزاقها به کسانی که در روز عید به خانهشان میآیند، اسکناس نو بهعنوان عیدی میدهند. یکی از غذاهای معروف آنان در این روز، «قورداق» است که با گوشت قربانی طبخ شده و در مهمانیهای عید سرو میشود.
حلوا برنجی در سنت قزلباشها
مریم ممشلی، بانوی قزلباش ساکن گلستان، درباره رسوم قوم خود گفت: در بین قزلباشها رسم است که افراد یک محله یا طایفه، بهصورت دستهجمعی دام تهیه کرده و در روز عید آن را قربانی میکنند.
او افزود: روز پیش از عید، زنان و دختران برنجی را به نیت پاکی آسیاب کرده و با آن حلوا برنجی میپزند؛ سپس مقداری از آن را بهعنوان هدیه برای اقوام و دوستان میفرستند.
ممشلی ادامه داد: خانوادههایی که پسرشان نامزد دارد، در این روز برای خانواده عروس هدایایی مانند گوشت قربانی، آجیل، طلا، لباس محلی و شیرینی میبرند. همچنین، قبل از طلوع آفتاب، غسل کرده و با نیت پاکی راهی مسجد یا مصلا میشوند.
او گفت: پس از اقامه نماز، به چشمان دام قربانی سرمه میکشند، به او آب و نمک میدهند و آینهای مقابلش قرار میدهند؛ این آیینها به نیت روشنی، برکت و قبولی قربانی در پیشگاه خداوند انجام میشود.

برچسب ها :
ناموجود- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 36 در انتظار بررسی : 36 انتشار یافته : ۰