در گفت‌وگو با "محمدآذری"محقق فرهنگ عامه و مدیر بنیاد نیمروز مطرح شد:
آذرسا؛قربانی
عید قربان، آئینه‌ای از پیوند عاطفی، آیینی و پهلوانی در میان سیستانی‌های گلستان
عید قربان، آئینه‌ای از پیوند عاطفی، آیینی و پهلوانی در میان سیستانی‌های گلستان
عید قربان، نه تنها یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین اعیاد مسلمانان است، بلکه در میان سیستانی‌های گلستان، یادآور پیوندی ریشه‌دار از سنت، دیانت، فرهنگ و دادودَهِش مردمی است. سرزمینی که از دل تاریخ، با روحیه‌ای پهلوانی و سینه‌ای سرشار از عاطفه و ایمان، آیین‌های دیرین را همچون گوهری گرانبها پاس می‌دارد.
محمدآذری، محقق فرهنگ عامه اقوام و بنیان‌گذار و مدیر بنیاد نیمروز سیستانی‌ها، در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به پیشینه فرهنگی و تاریخی سیستانی‌ها، عید قربان را جلوه‌ای از آیین‌های اصیل دانست و گفت: «فرهنگ داد و دهش، ایثار، مهمان‌نوازی و احترام به بزرگان از پایه‌های اصلی هویت سیستانی‌هاست و عید قربان فرصت درخشانی برای بروز این ویژگی‌هاست. مردم ما حتی با کمترین امکانات نیز سعی دارند روح مشارکت و همدلی را زنده نگه دارند.»
به گفته وی، سیستانی‌های ساکن گلستان با فرا رسیدن عید قربان، از روزها قبل خود را برای این روز بزرگ مهیا می‌کنند. گوسفندانی که برای ذبح آماده شده‌اند، با نام و یاد خدا قربانی می‌شوند و گوشت آن‌ها میان مستمندان و نیازمندان توزیع می‌شود؛ عملی که نه تنها بُعد دینی، بلکه بُعد انسانی و اجتماعی ویژه‌ای در این قوم دارد.
آذری افزود: «این کار نه از سر نمایش، بلکه از روی ایمان و همدلی است. گاه چند خانواده سیستانی با هم شریک می‌شوند تا بتوانند گوسفندی را ذبح کنند و گوشت آن را در محلات و مناطق محروم توزیع کنند. این روحیه تعاون، از بارزترین وجوه فرهنگی سیستانی‌هاست.»
خرید لباس نو برای کودکان، تهیه آجیل، شیرینی، میوه و آماده‌سازی خانه برای دید و بازدید از دیگر سنت‌های اصیل این عید در میان سیستانی‌هاست. در بسیاری از خانه‌ها، اتاق مهمان‌خانه یا عیدگشتنی با سفره‌های آراسته، آماده پذیرایی از اقوام و دوستان می‌شود. فضای خانه‌ها عطر مهربانی و شادی می‌گیرد.
محمدآذری خاطرنشان کرد: «در فرهنگ ما، دیدار با بزرگ‌ترها، سادات، خانواده شهدا و کسانی که در طول سال گذشته عزیزی از دست داده‌اند، از واجبات روز عید است. این دیدارها تنها دید و بازدید نیستند، بلکه نماد احترام، همدلی و استمرار پیوندهای خانوادگی و طایفه‌ای‌اند.»
او همچنین به یکی از رسم‌های ارزشمند این عید اشاره کرد و گفت: «در میان سیستانی‌ها، روز عید قربان زمان مناسبی برای برگزاری مراسم ازدواج نیز هست. خانواده‌ها بر این باورند که آغاز زندگی مشترک در چنین روزی، خوش‌یُمن و مبارک است و همین باعث شده تا در برخی روستاها و مناطق، چندین جشن ازدواج به صورت همزمان برگزار شود.»
از جمله ویژگی‌های قابل توجه عید قربان در میان سیستانی‌های گلستان، توجه به پیوندهای اجتماعی است. بسیاری از افراد در این ایام به سراغ کسانی می‌روند که شاید در گذشته میان‌شان کدورتی بوده است. آذری در این‌باره گفت: «روز عید، روز آشتی است. بازار حلالیت‌طلبی و گذشت داغ‌تر از همیشه است. گویی همه تلاش می‌کنند دل‌ها را به هم نزدیک‌تر کنند و فاصله‌ها را از میان بردارند.»
عید قربان، برای سیستانی‌ها، تنها یک مناسبت مذهبی نیست؛ فرصتی است برای بازآفرینی دوباره‌ی روح برادری، مهربانی و وفاداری. روزی برای رهایی از تعلقات و قدم نهادن در مسیر قرب الهی. همان‌گونه که محمدآذری با نگاهی عمیق به فلسفه این عید بیان می‌کند: «عید قربان، عید بندگی است؛ عید انسانی نو برخاسته از خاکستر خویشتن. این عید نه با ریختن خون که با احیای جان‌ها معنا می‌یابد.»
در این روز، کودکان با لباس‌های نو و شادی در دل، در خانه‌ها می‌گردند؛ پیرمردان با عطر عود و اسپند، مهمانان را خوشامد می‌گویند؛ زنان با دستانی آراسته به حنا، سفره‌های شیرینی و چای مهیا می‌کنند و مردان، با دل‌هایی روشن، دست در دست یکدیگر، به خانه بزرگ‌ترها، سادات و خانواده‌های داغدار می‌روند تا بگویند: «عید قربان مبارک، دل‌هاتان پر از مهر خداوند.»
آیین‌هایی که شاید با گذشت زمان، شکل آن‌ها تغییر کند، اما روح بزرگِ نهفته در آن‌ها همچنان زنده خواهد ماند؛ روح سیستانی بودن، با تمام معناهای بلندش.
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 4 در انتظار بررسی : 4 انتشار یافته : ۰