مهندس ملک مدیرکل راه وشهرسازی گلستان: در حوزه ساختمان و زلزله، می‌توانیم، ساختمان‌های مقام در برابر زلزله طراحی و اجرا کنیم.

به گزارش پایگاه خبری نیمروز گلستان ؛ مدیرکل راه و شهرسازی گلستان  گفت: براساس ضوابط تعیین شده قبلی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد باید سه شرط مشخص شده شامل، “کمتر از ۶ متر بودن ۵۰ درصد عرض معابر آنها”، “مقاوم نبودن در برابر زلزله و فرسودگی داشتن حداقل ۵۰ درصد کالبد املاک آن مناطق” و نیز “وجود حداقل ۵۰ درصد پلاک‌ها و قطعات کمتر از ۲۰۰ مترمربع” را داشته باشند.

مهدی ملک اظهارداشت: براساس این ضوابط و شرایط مشخص می‌شود که آیا کالبَد یا بافتی فرسوده است یا خیر که اقدامات لازم در خصوص ایمنی در آن رعایت شود.

وی بیان کرد: بعد از شناسایی بافت‌ها، موارد و مناطق مورد نظر توسط کارشناسان براساس ضوابط و مقررات ارزیابی و بررسی می‌شود که کارشناسان این اداره‌کل هم در آن کارگروه قرار دارند و بعد از تایید اولیه به کمیسیون ماده پنج می‌آید و پس از تایید در آنجا به ستاد بازآفرینی شهری ارسال و در نهایت به استان‌ها ابلاغ می‌شود.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: با توجه به این که کشورمان روی کمربند جهانی زلزله قرار دارد، ضوابط و مقررات ملی ساختمان از ابتدای تدوین با توجه به شرایط زمانی دستخوش تغییرات قرار گرفته که زلزله‌های رودبار، منجیل، بم، ورزقان و زلزله‌های شدید همراه با خسارت‌های مالی و جانی بی شمار سبب شد تا این تغییرات انجام شود.

ملک افزود: در حوزه ساختمان و زلزله، علم به حدی پیشرفت کرده که می‌توانیم، ساختمان‌های مقام در برابر زلزله را براساس چارچوب و اصول ایمنی که در قوانین و مقررات است را اجرا کنیم.

وی ادامه داد: در گلستان ۲ گسل زلزله‌خیز البرز و خزر را با توان و پتانسیل لرزه‌خیزی بیش از هفت ریشتر در اعماق زمین داریم و با توجه به مشخص شدن، شرایط بافت‌های فرسوده، نیاز به یک ضرورت در استان احساس می‌شود.

ناگفته‌هایی از بافت فرسوده گلستان و عزم جزم دولت برای نوسازی

وی خاطرنشان کرد: در استان ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار بافت فرسوده در ۱۸ شهر استان شناسایی شده است که سایر شهرها هم توسط شهرداری‌ها به عنوان دبیر ستاد بازآفرینی شهری هستند، دردست بررسی است تا پس از تصویب و ابلاغ خدمات و اقدامات مربوط به آن را در بحث ایمنی و مقاوم‌سازی انجام دهیم.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان با بیان این که پس از مشخص شدن محدوده‌ها و مناطق بافت‌های فرسوده می‌توان از ظرفیت تسهیلات و برنامه‌های آن مناطق که به صورت ویژه دیده شده، استفاده کرد، گفت: بافت‌های تاریخی و قدیمی، بافت‌های فرسوده و همچنین مناطقی که دارای سکونتگاه‌های غیررسمی هستند، به عنوان مناطق هدف ستاد بازآفرینی شهری محسوب می‌شوند.

ملک یادآور شد: بافت فرسوده دارای سه شرط و شاخص مشخص شده است و بافت قدیم در حقیقت بافت تاریخی دارای ارزش دیرینه است که مسوولیت‌های مربوط به آن برعهده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نهاده شده تا در گام نخست محدوده آن را مشخص کند و در حوزه ایمنی، اقدامات مربوطه را انجام دهد و سکونتگاه‌های غیررسمی که بطور طبیعی در محدوده خارج شهرها قرار دارد و گاهی هم ممکن است با محدوده شهرها تداخل داشته باشد، راشناسایی کند.

وی اظهارداشت: از منظر اجتماعی ممکن است محلات حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌های غیررسمی در محدوده شهرها به دلایل مختلفی همچون مهاجرت و تامین زمین ارزان قیمت و حتی فاقد سند برای ساخت مسکن ایجاد شوند.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به کالبَد فرسوده و شرایط احصا شده و نیز اقلیم و ظرفیت قرارگیری روی کمربند زلزله، نیاز و ضرورت دارد که ساختمان‌ها را در هر یک از این مناطق مورد هدف شرکت بازآفرینی شهری (بافت‌های تاریخی و قدیمی، بافت‌های فرسوده و نیز سکونتگاه‌های غیررسمی) مقاوم‌سازی یا نوسازی در برابر زلزله کنیم.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان ادامه داد: دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به این مساله هم در قانون جهش تولید مسکن و هم در ضوابط و بسته‌های تشویقی که شرکت بازآفرینی شهری ایران برای این مناطق در نظر گرفته، دارد.

ملک افزود: در بحث نوسازی بافت‌های فرسوده، از ابتدای سال جاری تاکنون ۸۶۰ مالک ثبت‌نام درخواست تسهیلات مربوط به نوسازی و مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده را داشتند که این تقاضا سال گذشته حدود ۱۳۵ درخواست بود.

وی یادآور شد: از مجموع درخواست‌های سال جاری، حدود ۵۰ درصد حداقل بخش اول تسهیلات را دریافت کردند.

وی تصریح کرد: در سفر معاون وزیر و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری کشور و شرکت در جلسه استانی ستاد بازآفرینی شهر، مقرر شد در گلستان استفاده از تسهیلات نوسازی بافت‌های فرسوده را از هزار واحد به ۶ هزار واحد به کمک شهرداری‌ها و مردم در سال جاری افزایش دهیم.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: البته ممکن است همه ۶ هزار واحد مورد نظر، از تسهیلات در نظر گرفته شده، استفاده نکنند، بحث تسهیلات تنها مربوط به درخواست برای وام نیست، بلکه بخشی از تسهیلات مربوط به حوزه شهرداری‌ها است که آنان مکلف هستند برای صدور پروانه مربوطه همکاری لازم را انجام و تخفیفات ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی را اعمال کنند.

ملک اضافه کرد: البته مقرر شد، شهرداری‌ها، تخفیف کامل صد درصدی را با موافقت شوراهای اسلامی شهرها اعمال کنند.

وی بیان کرد: همچنین مالکان برای اخذ پروانه ساختمانی از طریق شهرداری‌ها پیگیری لازم را انجام دهند و نظام مهندسی هم در شرایط فعلی با ۵۰ درصد تخفیف خدمات حوزه خود را ارائه می‌کند.

وی در خصوص تجمیع قطعات در بافت‌های فرسوده خاطرنشان کرد: با توجه به متراژ کمتر از ۲۰۰ مترمربع هر قطعه (پلاک ثبتی) که بعضی وقت‌ها در راستای اجرای تعریض معابر نیز کمتر می‌شود، با تجمیع آن قطعات، (افزایش طبقات اگر به صورت بلوکی باشند تا ۲ طبقه و اگر تک واحدی باشند تا یک طبقه) در کمیسیون ماده پنج موافقت می‌کنیم.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: همچنین این قطعات با متراژ کم برای تامین پارکینگ مواجه خواهند شد که ضریب خوبی برای آنان در نظر گرفته شده، بطوری که برای یک ۱۲ واحدی در صورت تامین پارکینگ ۹ واحد، شهرداری جریمه‌ای بابت کمبود پارکینگ سه واحد دیگر نخواهد گرفت.

ملک افزود: صدور پروانه در قطعات کمتر از حدنصاب تفکیک هم میسر شده و از سوی دیگر مالکان می‌توانند از تسهیلات جهش تولید مسکن یا نهضت ملی مسکن استفاده کنند.

وی یادآور شد: تسهیلات بافت فرسوده به مبلغ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال صفر درصد و همین میزان هم ۱۸ درصد با دوره بازپرداختی ۱۰ ساله خواهد بود که میزان تسهیلات صفر درصد، تا پایان دوران مشارکت خواهد بود و باید بدون محاسبه سود و کارمزد بازگردانده شود.

وی اظهارداشت: همچنین ۵۰۰ میلیون ریال هم از منابع داخلی بانک به متقاضیان بنا به درخواست خودشان، پرداخت خواهد شد که در مجموع سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال خواهد بود و از سوی دیگر ۴۰۰ میلیون ریال به منظور پیش‌پرداخت برای سکونتگاهی دیگر تا زمان پایان ساخت واحدهای نوسازی یا مقاوم‌سازی شده به متقاضیان داده خواهد شد.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: ما برای مقاوم‌سازی و نوسازی واحدهای مستقر در بافت‌های فرسوده، برای سه هزار واحد برنامه‌ریزی کرده بودیم که به پیشنهاد و تاکید استاندار شرایط برای ۶ هزار واحد آماده شده است.

ملک ادامه داد: در بافت‌های فرسوده و تاریخی عرض معابر بسیار کم است، یکی از دلایلی که این بافت‌ها در طرح بازآفرینی شهری قرار گرفتند، برای خدمات‌رسانی بهتر همچون سایر نقاط شهری است.

وی افزود: در طرح‌های بازآفرینی شهری معایب گذرها و مسیرهای ترددی با عرض کم دیده شده که در حوادث و بحران‌ها، خودروهای امدادی در بخش‌های مختلف با مشکل ترددی مواجه خواهند شد.

وی تصریح کرد: شهرداری‌ها مکلف شدند تا براساس همان طرح‌های بازآفرینی شهری و ضوابط مندرج در آن، ضابطه و پروانه صادر خواهد کرد و اجازه نخواهد داشت، خارج از طرح تفصیلی یا طرح بافت‌های فرسوده، مجوز دهد.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: در بافت قدیم شرایط متفاوت است، شکل و جهت‌گیری معابر متفاوت بوده و شکل هندسی نداشته و بستگی به موج، کوچه و معبر دارد، اما در شرایط فعلی، معابر باید در حوزه درون شهری، شعاع و طول قوس رعایت شود.

ملک ادامه داد: در بافت‌های تاریخی بناها چون دارای ارزش هستند، نظر کارشناسان میراث فرهنگی اولویت خواهد بود و طرح با نظر میراث فرهنگی تهیه می‌شود.

وی در خصوص ساختمان‌های چندین طبقه قدیمی در استان که امروزه به دلایل مختلف در شرایط خطر قرار دارند، گفت: پلاسکو و متروپل، یک آگاهی، یک هشدار و یک نشان بودند که ما مقررات ملی ساختمان را جدی بگیریم.

وی تاکید کرد: آن حوادث هشدار به مهندس بود که وجدان کاری در کار داشته باشد و سازنده بداند آنچه اصول مهندسی و حرفه‌ای در زمینه مهندسی بیان می‌کند، را اجرایی کند.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: بعد از این حوادث، پایش ساختمان‌های وضع موجود در شهرها هم از طریق وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور، ابلاغ و کارگروه مربوطه تشکیل شد که این کارگروه گلستان به نسبت اکثر استان‌های کشور فعال‌تر بوده است.

ملک اظهارداشت: ما مکاتباتی در خصوص چندین ساختمان با اولویت ساختمان‌های عمومی که تراکم‌پذیری جمعیتی و بهره‌برداری از آنها زیاد بوده مانند پاساژها، ساختمان‌های پزشکان و ساختمان‌هایی که صنوف خاص در آن به ارائه خدمت می‌پردازند، داشتیم.

وی تصریح کرد: این مکاتبات با دستگاه‌های مرتبط و هیات مدیره آن امکان و مجموعه مدیریتی آنها بوده و شرایط خطرساز و خطرآفرین بودن آنها را در قالب همان مکاتبات اعلام کردیم، تا رفع خطر را انجام دهند.

ملک تاکید کرد: به مرور زمان و با توجه به شرایط و موقعیت، مقررات ملی ساختمان که تدوین آن سال ۱۷۴ آغاز و سال ۱۳۷۷ ابلاغ شد، براساس آن شرایط مقررات و قوانین تغییراتی داشت که ممکن است، ساخت یک مکان یا بنایی با توجه به مقررات آن زمان ایجاد شده که شرایط امروز پاسخگوی آن مکان و بنا نیست، اما اگر در زمان فعلی ساختمانی بنا می‌شود، باید براساس مقررات فعلی و شرایط امروز باشد.

وی افزود: هدف نهایی ما از مجموع اقدامات در حوزه بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی با تهیه ضوابط و مقررات و ارائه بسته‌های تشویقی در کنار اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حوزه بافت‌های تاریخی و قدیمی و نیز پیگیری و مکاتبات در خصوص مشکلات ساختمان‌های عمومی دارای خطر و مشکل، این است که ایمنی به حداکثر ممکن با حداقل هزینه‌های اجتماعی برسد.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان با اشاره به این که در نقشه‌ها باید و نبایدهای مقررات ملی ساختمان رعایت می‌شود، گفت: در ساخت و سازها مساله ایمنی بخشی برعهده مهندس ناظر است و اینکه بایدها و نبایدها اجرا شود، یک مسوولیت فردی است.

ملک افزود: این به معنای آن است که مهندس ناظر، نظارت بر اجرای دقیق نقشه را اجرایی کند و این بخش شخصی است و چنانچه مهندس مربوطه از مقررات ملی در اجرای ساختمان‌ها عدول کند، برای او یک خطر انتظامی و شاید هم در مواقع بحران و حوادث که خسارت‌هایی وارد می‌شود، خطر کیفری ایجاد شود.

وی با بیان این که بخش دوم در نظارت بر ساخت و سازها و رعایت اصول ایمنی، کنترل‌های عمومی است، ادامه داد: شهرداری زمانی که پروانه صادر می‌کند، باید بر مبنای اصول و قوانین و مقررات ملی و فنی ساختمان و ضوابط شهرسازی، نظارت کامل و جامع داشته باشد.

وی تصریح کرد: زمانی که شهرداری‌ها پایان کار می‌دهند، باید نقشه تایید شده، ضوابط ایمنی، شهرسازی، بهداشتی و غیره را بررسی وسپس پایان کار را صادر کنند.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان گفت: شهرداری وقتی به عنوان مرجع گواهی صادر می‌کند، برای ما دارای اعتبار و سند است.

ملک خاطرنشان کرد: همه این موارد با رعایت اصول و مقررات در سه مجموعه تعریف شده سکونگاهی تنها به این دلیل است که ضریب ایمنی در مواقع بحران‌ها و حوادث بالا برود و ضریب خسارات و آسیب‌ها به پایین‌ترین سطح ممکن خود برسد.

کلام آخر

در گام اول شاید آنچه بیش از هر چیز باید مورد توجه قرار گیرد این است که روان‌سازی تردد خودروها در هسته مرکزی شهر گرگان با جدیت دنبال شود و در گام دوم نزدیکی مراکز درمانی مختلف به این هسته و در محدوده بافت‌ فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی می‌تواند در بحث ایمنی و امدادرسانی نیز کمک کننده باشد.

با توجه به این که وجود مدارس در بافت‌ها و مناطق مورد نظر، سبب تراکم جمعیتی می‌شود، لازم و بهتر است که این مکان‌های آسیب‌پذیر در برابر بحران‌ها و حوادث، به لحاظ فیزیکی کمتر از سرانه در نظرگرفته برخوردار باشند تا سطح آسیب‌پذیری کاهش یابد.

همچنین به منظور کاهش خسارات ناشی از حوادث، بلایا و بحران‌ها در راستای توجه به بحث ایمنی در مناطق هدف (بافت‌های تاریخی، بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی)، آنچه می‌تواند نقش اساسی و مهم را داشته باشد، ساخت و سازهای اصولی، نظارت و توجه جدی بر اجرای صحیح قوانین و مقررات ملی ساختمان است.

وجود قوانین و مقررات آسان برای نوسازی و مقاوم‌سازی در مناطق هدف، خارج شدن از بروکراسی اداری برای بالابردن سطح ایمنی منازل و واحدهای مسکونی و تجاری در آن مناطق نیز نقش مهمی در افزایش ایمنی دارد.

به منظور تسریع و تسهیل نوسازی و ایجاد انگیزه برای توسعه‌گرها، سرمایه‌گذاران و مالکان اراضی محدوده بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و در راستای ارتقای کیفیت محیطی و تامین خدمات مورد نیاز این محلات، باید مشوق‌هایی نظیر افزایش تراکم ساختمانی، تسهیل در ضوابط پارکینگ، تسهیل در ضوابط معماری، اختلاط در استقرارکاربری‌ها در نظر گرفته شود.